W kierunku neutralności klimatycznej: europejska droga do -90% do 2040 r.

2 lipca 2025 r. Komisja Europejska ogłosiła cel redukcji emisji gazów cieplarnianych o

90% do 2040 r. w stosunku do 1990 r. Cel ten uzupełnia obecne cele UE: redukcję

emisji o 55% do 2030 r. i neutralność klimatyczną (zerowa emisja netto) do 2050 r.

Wniosek ustawodawczy zostanie poddany zwykłej procedurze ustawodawczej i będzie

wymagał zatwierdzenia zarówno przez Parlament Europejski, jak i Radę UE. Przyjęcie celu –

90% może być jednak trudne ze względu na nową równowagę polityczną i silną obecność

partii populistycznych.

Komisja wprowadziła trzy mechanizmy elastyczności, aby zwiększyć akceptację propozycji:

• Międzynarodowe jednostki emisji dwutlenku węgla (limit do 3 %. całkowitej

emisji) – od 2036 r. UE może nabywać międzynarodowe jednostki emisji dwutlenku

węgla na mocy Porozumienia Paryskiego, aby przyczynić się do osiągnięcia celu na

2040 r., czyli do 3 % emisji netto z 1990 r.

• Stałe usuwanie dwutlenku węgla w ramach ETS - Komisja Europejska proponuje

umożliwienie trwałego usuwania dwutlenku węgla w ramach unijnego systemu handlu

uprawnieniami do emisji (ETS) w celu zrekompensowania "emisji resztkowych z

sektorów, trudnych do zredukowania.

• Elastyczność międzysektorowa dla państw członkowskich – państwa

członkowskie będą mogły kompensować emisje w jednym sektorze (np. użytkowanie

gruntów) poprzez większe redukcje w innym sektorze (np. transport lub gospodarce

odpadami).

Prognozy wskazują, że w 2040 r. energia elektryczna pokryje od 53 % do 56 % końcowego

zużycia energii w sektorze mieszkaniowym i ponad 75 % w sektorze usług, a węgiel i ropa

naftowa powinny zostać zredukowane do prawie 0%. Paliwa kopalne (głównie gaz ziemny)

pozostanie na poziomie 9 - 15%, biomasa 8 - 9%, wodór 1 - 3%, a ciepłownictwo ok. 11%.

Liczba pomp ciepła ma przekroczyć 80 mln sztuk.

Po zmianie prawa klimatycznego Komisja może w 2026 r. zaproponować nowy pakiet

legislacyjny, powielając inicjatywę Fit for 55, aby wyznaczyć cele sektorowe zgodne z

nowym celem. Jak twierdzi SPIUG: - Nie ma jednak pewności, czy główne akty prawne –

takie jak dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej, dyrektywa w sprawie

odnawialnych źródeł energii i dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

– zostaną ponownie otwarte w obecnej kadencji.